گزارش مهندس وب؛
هزار راه نرفته دولت در مدیریت فضای مجازی
تحقق برخی وعده های ارتباطاتی دولت به عمر سال 99 قد نداد و کارنامه آن نیز در آخرین ماههای روی کار بودن، نشان از هزار راه نرفته دولت دوازدهم برای فضای مجازی دارد.
به گزارش مهندس وب به نقل از مهر، عملکرد وزارت ارتباطات در ۴ سال دولت دوازدهم در حوزه مدیریت و حاکمیت بر فضای مجازی به دلایلی که در ادامه این گزارش می آید قابل دفاع نیست. وعده های آذری جهرمی همچون تکمیل شبکه ملی اطلاعات، ارتباط رسانی ۱۰۰ درصدی به روستاها، توسعه موتور جستجوی ملی، پیامرسان های بومی، دولت الکترونیک، توسعه شبکه پهن باند ثابت با فناوری VDSL و نیز پیاده سازی ابررایانه سیمرغ برای نیازهای پردازشی فوق سریع در شبکه ملی اطلاعات بطور کامل محقق نشده است. وزیر ارتباطات وعده داده بود که این اهداف تا آخر سال ۹۹ محقق می شود اما به سبب عدم تحقق آنها باید منتظر ماند تا در ماههای اندک باقی مانده از دولت به این وعده ها جامه عمل پوشانده شود. وعده های ارتباطاتی که به عمر سال ۹۹ قد نداد یکی از وعده های آذری جهرمی که در آغاز به کار دولت در سال ۹۶ و در صحن مجلس نیز بر آن تاکید شد، راه اندازی رایانش ابری ملی بر بستر مراکز داده استانی بود. این پروژه با تعریف ابررایانه سیمرغ در دولت دوازدهم شروع به کار کرد تا نیازهای پردازشی فوق سریع در شبکه ملی اطلاعات را رفع کند. قرار بود ابررایانه سیمرغ که ایران را در زمره کشورهای صاحب این تکنولوژی قرار می دهد، در دهه فجر افتتاح رسمی شود اما هنوز این پروژه به مرحله تکمیل نرسیده است. تسریع در ارتباط رسانی به روستاها و برقراری اتصال روستاها به شبکه اینترنت، در سال ۹۹ و بعد از انتقاداتی که به مشکلات آموزش مجازی روستاها وارد شد، در دستور کار آذری جهرمی قرار گرفت و وی و معاونانش بارها تاکید نمودند که ۱۰۰ درصد روستاها تا آخر سال به اینترنت مجهز می شود. بااینکه قسمتی از وعده اتصال روستاها به اینترنت محقق شده اما اختتام اجرای این پروژه به سبب عدم انجام در سال ۹۹ به پایان دولت موکول شد. از طرف دیگر با وجود نصب و راه اندازی آنتن های BTS در روستاها و نیز توسعه شبکه اینترنت ثابت اما همچنان خیلی از روستاییان از کیفیت اینترنت همراه اظهار نارضایتی می کنند و بازهم دانش آموزان و دانشجویان بسیاری مجبور هستند به بالاترین منطقه روستا و یا در کنار جاده اصلی دنبال آنتن موبایل بگردند. مشکل رفع کیفیت شبکه اینترنت ثابت نیز از دیگر وعده های وزیر ارتباطات در سال ۹۹ بود که به سبب مشکلات کیفیت اینترنت خانگی در روزهای کرونا، قول پیاده سازی فناوری VDSL و جایگزینی آن با ADSL داده شد. آذری جهرمی گفته بود که تا آخر سال ۹۹ پنج میلیون پورت اینترنت خانگی پرسرعت با فناوری VDSL در کشور واگذار می شود که برای این پروژه دو شهر قم و تهران هدفگذاری اولیه شده اند. با این فناوری قرار بود سرعت اینترنت خانگی حداقل ۴ برابر شود اما در آخر سال ۹۹ وزارت ارتباطات از شکست این پروژه آگاهی داد و راه اندازی ۵G را جایگزینی برای این پروژه شکست خورده عنوان کرد!
سورپرایز وزیر ارتباطات در مورد راه اندازی پهپاد پستی را نیز می توان در زمره وعده های محقق نشده وی به شمار آورد. چونکه آذری جهرمی در حرکتی نمایشی در سال ۹۸ از یک پهپاد پستی فقط تبلیغاتی و با ابتدایی ترین عملکرد رونمایی نمود که بعد از آن هیچ وقت خبری از فعالیت ها و اقدامات این ربات پرنده که سجاد نام گرفت، به میان نیامد. تکمیل شبکه ملی اطلاعات در حوزه خدمات کاربردی مانند توسعه پیامرسان های بومی، موتور جستجوی ملی و سیستم عامل نیز به سال ۹۹ نرسید و همچنان پیامرسان های بومی امکان رقابت با پیامرسان های خارجی را ندارند و فضای مجازی کشور ساماندهی نیست و حاکمیتی بر آن اعمال نمی گردد. با وجود اینکه در سال ۹۹ و بعد از ابلاغ رهبری، وزارت ارتباطات مسئولیت خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات را که شامل موتور جستجو، ایمیل، سیستم عامل، خدمات ابری و پیامرسان بومی می شود را برعهده گرفت و برای خلاصی از انحصار سلطه گرایانه آمریکا، پیاده سازی سیستم عامل ملی و موتور جویشگر بومی به این وزارتخانه سپرده شد اما در این سال هیچ اقدامی جهت راه اندازی این خدمات توسط دولت صورت نگرفت و همچنان کشور در حوزه سیستم عامل، موتور جستجو، ایمیل و شبکه های پیام رسانی وابستگی تام به سکوها و پلت فرم های خارجی دارد. در حوزه فناوری فضایی نیز عملکرد آذری جهرمی در وعده هایی که داده قابل دفاع نیست و به رغم تبلیغات گسترده ای که وی از شروع در زمینه توسعه فناوری فضایی و ساخت و پرتاب ماهواره داشت اما خیلی از این وعده ها عملی نشد و ماهواره هایی که قول پرتاب آنها داده شد، همچنان بر زمین مانده اند. وزیر ارتباطات انتهای سال ۹۸ با اعلان اینکه سرعت ساخت ماهواره در کشور بالا رفته، اظهار داشت که ۶ ماهواره آماده ارسال به مدار زمین داریم. بعد از آن نیز اصرار کرد که سال آینده (۹۹) چندین ماهواره به فضا پرتاب می نماییم. وی در هفته دولت از پرتاب ۵ ماهواره تا آخر سال ۹۹ آگاهی داد و در مراسم روز ملی فناوری فضایی (بهمن ۹۹) نیز اظهار داشت: برنامه ریزی برای پرتاب ماهواره «طلوع»، «پارس یک» و «ظفر ۲» با پرتابگر سیمرغ در دست انجام است و در همین حال ماهواره های «ناهید یک و دو» با ماهواره بر ذوالجناح در مدار قرار می گیرند که هیچکدام از این وعده ها عملی نشد. دولت دوازدهم به ادبیات قدرت در فضای مجازی اعتقادی نداشت محمدمهدی حبیبی پژوهشگر فضای مجازی در همین باره در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به نقاط قوت و ضعف دولت دوازدهم خصوصاً وزارت ارتباطات در عرصه فضای مجازی می گوید: دولت در حوزه فضای مجازی رویکرد صحیحی را پیش نگرفت و به ادبیات قدرت در فضای مجازی اعتقادی نداشت. وی اظهار داشت: اگر هم دستاوردهایی در این عرصه محقق شده است، به سبب آنکه رویکرد دولت صحیح نبوده، نمی توان از آن به دستاورد موفق تعبیر کرد. آنچه واضح است این است که دولت دوازدهم و به مفهوم اخص وزارت ارتباطات، بیشتر به دنبال این بود که ما کاربران و استفاده کنندگان خوبی از فضای مجازی باشیم تا اینکه بخواهیم بعنوان قدرت در فضای مجازی مطرح باشیم. حبیبی افزود: بنا بر این وزارت ارتباطات بجای آنکه خدمات پایه را قوی کند بیشتر به دنبال گسترش زیرساخت ها بود تا برای مثال، اینستاگرام سرویس دهی بهتری داشته باشد. ثمره این رویکرد اشتباه سرویس دهی بهتر برای خدمات خارجی بود. این فعال فضای مجازی با اعلان اینکه متأسفانه نسخه دولت نسخه خوبی برای فضای مجازی نبوده است، اظهار داشت: کارنامه دولت در فضای مجازی را باید در ۳ بحث محتوا، زیرساخت و خدمات کاربردی مطابق با اهداف شبکه ملی اطلاعات ارزیابی کرد که در بحث محتوا با توجه به این که هیچ اقدامی صورت نگرفت، نمی توان به آن نمره داد. وی ادامه داد: در بحث گسترش زیرساخت شبکه، پیشرفت خوبی صورت گرفت و اقدام وزارت ارتباطات خصوصاً در پوشش و ارتباط رسانی روستاهای دورافتاده، قابل تقدیر است اما در لایه خدمات کاربردی باید نمره رفوزگی به وزارت ارتباطات داد چونکه نگاهی که این وزارتخانه در پیش گرفت به نفع سرویس دهندگان داخلی نبود و در برخورد با خدمات خارجی نیز رویکرد مناسبی نداشتیم.
این کارشناس با اشاره به تکالیف وزارت ارتباطات درباب شبکه ملی اطلاعات نیز اظهار داشت: مطابق آنچه که اعلام شده، وزارت ارتباطات در بحث زیرساخت شبکه ملی اطلاعات مطابق با وظایف و حد و حدودی که برایش مشخص شده، عمل کرده است اما در لایه خدمات کاربردی این شبکه، موفقیتی حاصل نشده است. وی اظهار داشت: وزارت ارتباطات توسعه لایه خدمات کاربردی را وظیفه خودش نمی دانسته و کار به جایی رسید که مقام معظم رهبری دراین زمینه ورود پیدا کردند و تعیین تکلیف کردند که این مساله به عهده وزارت ارتباطات است. با تمام این تفاسیر این سوال مطرح است که با وجود شبکه ملی اطلاعات، در صورتیکه مشکلی در کشور به وجود بیاید و نخواهیم به هر علت از خدمات خارجی مانند موتور جستجوی گوگل استفاده نمائیم، آیا این شبکه امکان سرویس دهی دارد و ما چیزی بعنوان جایگزین گوگل داریم یا خیر؟ اگر جواب خیر است یعنی اینکه ما به یک سیستم کارآمد دست نیافته ایم. مطالبات رهبری در فضای مجازی بر زمین ماند حبیبی با تاکید بر اینکه مطالبات رهبری در فضای مجازی بر زمین مانده است، می گوید: در لایه تولید محتوا تأکیدات رهبر انقلاب بر جوانان و فعالان فرهنگی بوده است که در بستر فضای مجازی تولید محتوا داشته باشند و ادبیات انقلاب و دین را انتشار دهند. اما ما یک شبکه سازی برای تولید محتوا در این فضا نمی بینیم. در حوزه خدمات هم منویات رهبری بر زمین است و خدمات داخلی کاربردی نمی تواند همه نیازهای مردم را پاسخگو باشد. وی با اشاره به نبود لزوم حکمرانی بر فضای مجازی و عملکرد منفعلانه وزارت ارتباطات در این عرصه اظهار داشت: تا مفهوم حکمرانی تبیین نشود نمی توان دراین زمینه کاری را پیش برد. حکمرانی یا باید بوسیله ارائه خدمات خوب به کاربر و برطرف نمودن نیازمندی های وی، صورت گیرد و یا بوسیله برخوردهای سلبی؛ متأسفانه با فضای رسانه ای به وجود آمده در کشور برخوردهای سلبی بعنوان ضد ارزش مطرح شده و نمی تواند درصدی از قدرت در فضای مجازی باشد. در حوزه ایجابی نیز دولت مسئولیتی را گردن نمی گیرد تا نیازهای افراد را پاسخگو باشد و اعمال حکمرانی کند. این کارشناس با اعلان اینکه به نظر نمی رسد تا اختتام دولت، مساله حکمرانی فضای مجازی و مدیریت صحیح بر این فضا بجای مشخصی برسد، اشاره کرد: مفهوم حکمرانی در کشور به خوبی درک نشده و عواملی که می تواند ما را در جایگاه حکمران قرار دهد وجود ندارد. بطور کل مدلی برای مدیریت این فضا نداریم. حبیبی اضافه کرد: اوج تصوری که از حکمرانی فضای مجازی در کشور مطرح می شود به فعالیت پیامرسان های داخلی بر می گردد اما هیچگاه این مساله مورد بررسی قرار نگرفته که چه تفاوتی میان پیام رسانی مانند تلگرام با یک پیامرسان بومی است؛ جز اینکه پیامرسان بومی می تواند تحت قدرت ما فعالیت کند. اما سوال اینجاست که آیا پیامرسان های بومی می خواهند با مدل متفاوتی بر فضای مجازی کشور مدیریت کرده و اعمال حکمرانی کنند؟ این طور به نظر نمی رسد و ما شاهد کپی از مدل پیامرسان های خارجی و مدل اقتصادی آنها در بحث محتوا و سرویس در حوزه پیامرسان های بومی هستیم. وی اشاره کرد: کل منطق حکمرانی فضای مجازی در کشور، حتی اگر بتوانیم قدرت آنرا به دست بیاوریم مدل کپی شده از خدمات خارجی است و ما مدل حکمرانی مستقلی در این فضا نداریم. بر این اساس نیاز است که کارشناسان حوزه و دانشگاه و صاحبنظران این بخش، در این زمینه نظریه پردازی کنند و یک طرح کلی تدوین شود که به تصویب شورای عالی فضای مجازی بعنوان سیاستگذار کلان این حوزه برسد. فرافکنی این دفعه در مساله «ولنگاری فضای مجازی» سابقه وعده های عمل نشده در حوزه فضای مجازی تنها به سال قبل بر نمی گردد و کارنامه بی حاکمیتی دولت در فضای مجازی تا جایی نمره قبولی نمی گیرد که بارها در برهه های مختلف از طرف بالاترین مقام کشور نیز مورد تاکید و تذکر قرار گرفته است. آخرین تذکر جدی رهبر انقلاب دراین زمینه به شروع سال ۱۴۰۰ بر می گردد. ایشان وضع موجود را در عرصه سایبری کشور به «ولنگاری» تعبیر کردند و نسبت به آن انتقادات صریح و جدی داشته اند. ایشان در این سخنرانی فرمودند که «متأسفانه در فضای مجازی کشور ما آن رعایت های لازم با وجود آنهمه تأکیدی که داشته ام، صورت نمی گیرد و در یک جهاتی واقعاً «ول» است. باید کسانی که مسئول هستند حواسشان باشد. همه دنیا و همه کشورهای دنیا روی فضای مجازی خودشان دارند اعمال مدیریت می کنند. اما ما افتخار می نماییم به اینکه فضای مجازی را «ول» کردیم. این افتخار ندارد. این به هیچ وجه افتخار ندارد؛ فضای مجازی را باید مدیریت کرد.» در واکنش به این تأکیدات، مسئولات وزارت ارتباطات یا آدرس غلط دادند و یا فرافکنی کردند… همچون اینکه مطلبی در سایت وزارت ارتباطات منتشر گردید که در آن بر اجرای سند مصوب مقابله با اخبار جعلی تاکید داشت و انتقادات رهبری را به بحث شیوع اخبار جعلی در فضای مجازی تعبیر کرده بود! این مساله با انتقادات بسیاری همراه شد. رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی این اقدام وزارت ارتباطات را دور از شأن و بیراهه ای در جواب فرمایشات رهبری عنوان نمود و اظهار داشت: این وزارتخانه برای آنکه بگوید در رابطه با فرمایشات رهبری پاسخ مثبت می دهیم، اعلام نمود که سند شورای عالی فضای مجازی درباب اخبار جعلی را اجرا می نماییم. این اقدام شأن وزارت ارتباطات را پایین آورد. وی با اعلان اینکه حتی شبکه ملی اطلاعات هم از درد «رها بودن» و «ول بودن» رنج می برد، اشاره کرد: به همین ترتیب توسعه فضای مجازی نیز که از نظر ابعاد چند برابر شبکه ملی اطلاعات است بطور قطع و یقین، درگیر این رها بودن است. با این وجود شاهد می باشیم که رئیس جمهور بعنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی در رابطه با چنین توسعه ای بسیار دور از درک عمیق موضوع صحبت می کند. تیر بهتان به «ولنگاری فضای مجازی» و عدم مدیریت بر فضای مجازی در حالی به سمت وزیر ارتباطات نشانه می رود که وی آنطور که باید تقصیر را بر گردن نمی گیرد و دراین زمینه مانند سایر موضوعات فرافکنی می کند. وی بتازگی در یکی از شبکه های اجتماعی در پاسخ به اینکه سهم شما از قصور در زمینه اعمال حکمرانی فضای مجازی و ول بودن این فضا چیست، اظهار داشت: اگر بخواهیم در ارتباط با فرمایش رهبری و مدیریت فضای مجازی صحبت نماییم باید مفهوم حکمرانی «در فضای مجازی»، «بر فضای مجازی» و «با فضای مجازی» را تشریح و نگاه های موجود در کشور را بررسی نماییم. این مساله نیازمند بررسی مطالعات میدانی و تطبیقی است که می تواند شامل بررسی مدل کشورهایی مانند چین، روسیه و اروپا نیز باشد. وی اظهار داشت: موضوع حکمرانی مساله جزئی نیست و نمی توان آنرا به این مساله تنزیل داد که فلان مسئول و فلان دستگاه چقدر دراین زمینه عمل کرده است؛ یکبار برای همیشه باید بحث حکمرانی در فضای مجازی را در کشور مطرح و فرمایشات رهبری و نگاه ایشان به مدیریت این فضا را بررسی نماییم. وی با تاکید بر اینکه مدیریت فضای مجازی را نیز نباید به یک پروژه تقلیل داد، اضافه کرد: دوستان فکر می کنند که شبکه ملی اطلاعات یک کلید است که اگر آنرا بچرخانیم اتفاقات مهمی می افتد. جهرمی افزود: به نظر من اینها فراتر از این است که ما بخواهیم آنرا به یک سوال تقلیل دهیم که آقای جهرمی در حوزه شما آیا ولنگاری اتفاق افتاده یا نیافتاده است؟ به هر ترتیب ما آمادگی داریم که دراین زمینه بحث نماییم و از صاحبنظران این حوزه دعوت می نماییم که بیایند و پای صحبت و بحث بنشینند. اظهارات فرافکنانه این مسئول اجرائی کشور در حالی صورت می گیرد که نبود مدیریت و اعمال حاکمیت در فضای مجازی در سالهای اخیر بارها مورد انتقاد صاحبنظران حوزه فضای مجازی قرار گرفته و گلایه های زیادی بهمراه داشته است بطوریکه تعدادی از آنها خواهان عذرخواهی وزیر ارتباطات و سایر مسئولان بابت «ول بودن» و «رهاشدگی» فضای مجازی کشور شدند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب