در گفت وگو با مهندس وب اعلام شد
رفتار آتشفشان تفتان تغییر محسوسی ندارد
به گزارش مهندس وب، دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی ضمن اشاره به انتشار بعضی از فیلمها در رابطه با آتشفشان «تفتان» با تکیه بر این که رفتار آتشفشان تفتان نسبت به ماه های گذشته تغییر محسوسی نداشته است، اعلام نمود: طرح پایش و مانیتورینگ رفتار آتشفشان های تفتان و بزمان در گذشته به صورت مشترک تهیه و عرضه می شد، اما متاسفانه تابحال تأمین اعتبار نشده است.
جلیل قلمقاش، دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در گفتگو با ایسنا، گفت: در ایام اخیر چند شهروند با ارسال تصاویری از کوه تفتان در شهرستان خاش، از افزایش فعالیت این آتشفشان و خروج دود غلیظ از آن خبر دادند.
وی افزود: این شهروندان عنوان کردند که صدها دریچه خروجی گاز گوگرد در این کوه بوجود آمده و این مورد سبب نگرانی هموطنان شده است.
قلمقاش، کوه تفتان را یکی از آتشفشان های نیمه فعال دانست که آخرین فوران این آتشفشان در سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ بوده است.
دانشیار پژوهشکده علوم زمین، خاطرنشان کرد: افزایش گازهای خروجی در فصل زمستان از این آتشفشان به علت افزایش بارش و نفوذ آب به داخل این سامانه آتشفشانی و افزایش بخار طبیعی است. به این صورت که شدت خروج این گازها که بخش بزرگی از آنها بخار آب است، در فصل های پر بارش به علت نفوذ آب های جوی بیشتر به داخل سامانه آتشفشان افزایش خواهد یافت.
وی افزود: در این خصوص به منظور بررسی و ارزیابی وضعیت این آتشفشان بر مبنای آخرین مطالعات و همینطور بررسی داستان افزایش گازهای خروجی بر مبنای داده های علمی مطالعات میدانی را اجرایی کردیم.
آتشفشان های خاموش
قلمقاش، آتشفشان تفتان را به همراه آتشفشان بزمان جوان ترین آتشفشان های کمان ماگمایی مکران توصیف کرد که طی «میوسن» تا «کواترنری» فعالیت ماگمایی گسترده ای در بالای منطقه فرورانش مکران داشته اند.
وی افزود: ترکیب گدازه ها و سنگ های آذرآواری تفتان، آندزیت بازالتی، آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت هستند. بر مبنای تعیین سن سنجی ایزوتوپی به روش پتاسیم-آرگن، توسط بیابانگرد و مرادیان (Biabangard and Moradian، ۲۰۰۸)، آتشفشان تفتان در فاصله زمانی ۶.۹۵ تا ۰.۷۱ میلیون سال قبل فعال بوده است. پانگ و همکاران (Pang et al.، ۲۰۱۴) با اجرای آزمایش هایی به روش اورانیوم-سرب روی بلورهای زیرکن، فوران های آتشفشانی تفتان را به محدوده زمانی به ۳.۴ تا ۰.۸۴ میلیون سال قبل نسبت داده اند.
قلمقاش اضافه کرد: هرچند شایعاتی در مورد فعالیت آتشفشانی تفتان در سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ وجود دارد، ولی مستندات علمی برای آن گزارش ئشده است. بر مبنای نتایج سن سنجی ایزوتوپی من و همکاران (۲۰۱۹) به نظر می آید فعالیت ماگمایی بزمان جوان تر از فعالیتهای ماگمایی آتشفشان تفتان هستند.
این دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی تصریح کرد: در اطراف تفتان «دودخان» یا گازفشان و چشمه های آبگرم وجود دارد که هر دو نشانه های وجود مخزن ماگمایی در عمق آتشفشان تفتان هستند.
«مختاری» و «احمدی» (۱۳۹۱) با نمونه گیری از دودخان های تفتان ترکیب آنها را اسیدی و گوگردی دانسته اند و با اندازه گیری نمونه های گازی مقدار گوگرد در آنرا بالا توصیف کرده اند.
همینطور «قضبان» (۲۰۰۴) هم ترکیب گازهای خروجی تفتان را غنی از H۲S (هیدروژن سولفید) با منشأ عمیق دانسته است.
«زلنسکی» و همکاران (۲۰۲۰) با نمونه گیری از گازهای خروجی آتشفشان تفتان و دماوند ترکیب آنها را تقریبا مشابه و حاوی H۲O (۹۱۰-۹۳۰)، CO۲ (۵۰-۸۰)، SO۲ (۳-۷)، H۲S (۲-۵.۵)، HCl (۵-۸.۲) و (HF (۰.۱- ۰.۱۳ میلی مول بر مول دانسته است.
وی اظهار نمود: این محققان دمای گازهای خروجی تفتان را ۱۶۰ درجه سانتی گراد اندازه گیری و اعلام نموده اند حجم آب های جوی موجود در گازهای خروجی تفتان ناچیز بوده و حدودا تمام گازهای خروجی تفتان منشأ ماگمایی دارند.
قلقاش اضافه کرد: با در نظر گرفتن خصوصیت های فوق الذکر دو فیلم در چند روز دست به دست شده است؛ یکی از فاصله دور گازهای خروجی تفتان را نشان داده است و دیگری از فاصله نزدیک دودخان های تفتان را نشان داده است که در دو مورد شهروندان اعلام می کنند حجم گازهای خروجی زیاد شده است و آنرا نشانگر فعال شدن آتشفشان تفتان عنوان کرده اند.
وی اظهار داشت: چند مورد این فیلمها قابل ذکر است:
۱) مشاهده گازهای خروجی از فاصله دور ارتباط مستقیم با جهت باد داشته و با تغییر شدت و جهت آنها، تظاهر آنها در آسمان تغییر می کند.
معمولاً در ایستگاه های پایش از موقعیت ثابت، شدت خروج آنها را رصد و ثبت می کنند که بر مبنای آن میتوان تغییر واقعی آنها را بررسی کرد.
۲) بررسی فیلمهای سالهای گذشته دودخان ها با فیلمهای جدید که از نزدیک، دودخان ها را نشان می دهد، نشانگر فعالیت حدودا مشابه و عدم تغییر شدت آنهاست.
در سالهای اخیر در رأس آتشفشان تفتان (قله جنوبی) ده ها دودخان یا گازفشان کوچک و بزرگ فعال بوده است که مقایسه فیلمهای قدیمی و فیلم روزهای اخیر نشانگر عدم تغییر قابل توجه گازفشان هاست.
۳) شدت خروج این گازها که بخش بزرگی از آنها بخار آب است، در فصل های پر بارش به علت نفوذ آب های بیشتر جوی به داخل سامانه آتشفشان افزایش خواهد یافت.
۴) بررسی موقعیت داده های در دسترس لرزه ای در ماه های اخیر هم نشانگر عدم فعالیت لرزه ای در منطقه است.
دانشیار پژوهشکده علوم زمین اظهار نمود: بدین سان میتوان تایید نمود که رفتار آتشفشان تفتان نسبت به ماه های گذشته تغییر محسوسی نداشته است.
وی افزود: بیشتر آتشفشان های فعال و خفته در جهان دارای سامانه های پایش یا مانیتورینگ هستند که در آنها معمولاً رفتار آتشفشان مشاهده و ثبت می شود. در این ایستگاه های پایش با استقرار سامانه های مختلف، خصوصیت های مختلف آتشفشان همچون گازهای خروجی (دما، ترکیب و شدت)، چشمه های آب گرم، فعالیتهای لرزه ای و... با عدد و ارقام بررسی و ثبت می شوند.
قلمقاش اضافه کرد: بنابراین به هنگام وقوع نشانه هایی از فعالیت، با بررسی پارامترهای مختلف میتوان اثبات کرد که فعالیت سامانه آتشفشان در خلال روزها یا ماه های اخیر تغییر یافته است یا نه؟
وی تصریح کرد: متاسفانه درنبود سامانه های پایش آتشفشان ها در ایران همه شبهات با اما و اگر پاسخ داده می شود. طرح پایش و مانیتورینگ رفتار آتشفشان های تفتان و بزمان در گذشته توسط پژوهشکده علوم زمین و مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی سیستان و بلوچستان تهیه و عرضه شده است، اما متاسفانه تابحال تأمین اعتبار نشده است.
منبع: webengineers.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب